Роўна 200 гадоў таму Вялікую армію Напалеона чакаў разгром на беларускай рэчцы Бярэзіне. У часе пераправы, якая доўжылася некалькі лістападаўскіх дзён 1812 года, загінула каля 40 тысяч салдат французскай арміі, паведамляе .
Сёння на гэтым месцы адбыліся мітынг-рэквіем, ускладанне вянкоў і тэатралізаваная рэканструкцыя тых падзей.
Ушанаванне воінаў было арганізавана ўладамі Беларусі.
На Брылёўскае поле прыехала некалькі тысяч чалавек, з іх больш за сто ўдзельнікаў ваенна-гістарычных клубаў з Беларусі, Расіі, Польшчы, Францыі, Бельгіі і Швейцарыі.
Мірэй Мюсо, былы пасол Францыі
На ўрачыстасці прыехала некалькі соцень французаў, паведаміў «Свабодзе» адзін з гасцей, нашчадак малодшага брата імператара Напалеона І Шарль Банапарт.
Ён упершыню ў жыцці пабачыў Бярэзіну і быў вельмі ўражаны:
«У мяне так шмат эмоцый. Для нас Бярэзіна з'яўляецца нечым з шэрагу міфічных рэчаў. Гэта канец авантуры. У французскай мове слова Бярэзіна абазначае вялікую катастрофу. Калі ж я ўбачыў гэтую раку, то зразумеў, што гэта невялікая рака. І я зразумеў, наколькі стомленымі былі людзі, змучанымі гэтай рускай кампаніяй, калі яны тут загінулі, гэта для іх было сапраўды фінальным пунктам».
Шарль Банапарт агледзеў мемарыялы рускім, французскім воінам на берагах Бярэзіны і зазначыў:
«Для мяне галоўнае, каб да гэтых помнікаў прыходзілі людзі, аддавалі ім пашану, каб іх наведвалі турысты. І трэба, каб была камунікацыя, каб людзі ведалі, дзе што можна тут убачыць, каб была інфармацыя на гэты конт на розных мовах».
Спадар Банапарт з'яўляецца намеснікам мэра аднаго з невялікіх французскіх гарадоў і мае свой бізнэс у Парыжы.
Ля помніка рускім воінам
Мемарыял «Брылёўскае поле» ў гонар 200-гадовагаю білею пераправы Вялікага войска Напалеона быў упрыгожаны беларускім, расійскім і французскім сцягамі. Прадстаўнікі гэтых трох краін усклалі вянкі і кветкі да манументаў рускім і французскім салдатам і да агульнага манумента смутку. За некалькі тыдняў да юбілею на берагах Бярэзіны каля вёскі Студзёнка былі пахаваныя знойдзеныя тут парэшткі 110 французскіх салдат 1812 года.
Ля помніку французскім воінам
Старшыня Менскага аблвыканкама Барыс Батура, выступаючы на мітынгу памяці, заявіў, што ў той вайне прымалі ўдзел і продкі беларусаў, прычым на баку абедзвюх армій — рускай і французскай:
«Нельга адмаўляць, што частка беларускага насельніцтва вітала Напалеона, як нельга адмаўляць і тое, што ў рускай арміі ваявалі палкі, набраныя з рэкрутаў беларускіх губерняў. Жыхары беларускіх зямель апынуліся паміж жорнамі двух войскаў. Ад многіх гарадоў і вёсак тады засталіся папялішчы, а насельніцтва краю скарацілася на траціну».
Пасол Францыі ў Мінску Мішэль Рэнеры заявіў на гэтым мітынгу:
«Цяпер тут ціха. Крыкі аціхлі, але мы не забыліся безабаронных ахвяр гэтай пагоні. Мы захоўваем памяць пра вас і молімся аб вас. Чамусьці ў французскай мове слова «Бярэзіна» азначае толькі катастрофу. Хоць, калі разабрацца, верныя салдаты Напалеона здзейснілі тут вялікі подзвіг — знаходзячыся амаль у поўным атачэнні, яны выратавалі свайго імператара. Я кланяюся вам, салдаты абедзвюх армій».
Пасол Францыі Мішэль Рэнеры
Валер Каліноўскі