Гэты цікавы факт прыведзены ў адказе Міністэрства на афіцыйны запыт газеты “Турызм і адпачынак”, ці магчыма заканадаўча зрабіць бэдж беларускага экскурсавода выключна на беларускай і англійскай мовах.

Нагадаю, что пасля акцыі збору подпісаў мы накіравалі афіцыйны ліст у Міністэрства спорта і турызму. Прывожу тэкст звороту:

“Намесніку міністра спорта і турызму Рэспублікі Беларусь                                                      Ч.К.Шульге

Паважаны Чэслаў Казіміравіч!

14 снежня 2012 года на партале TIO.BY была распачатая акцыя «Збяром 100 подпісаў за тое, каб бэйдж беларускага экскурсавода быў беларускамоўным!”. У выніку каля 300 асобаў, прозвішчы і пасады якіх пазначаны тут: http://www.tio.by/news/17534 выказаліся за тое, каб бэйдж быў выключна беларускамоўным. Цалкам слушным было б заканадаўча замацаваць адпаведны пункт у праекце Палажэння аб экскурсаводах, які зараз знаходзіцца на этапе падрыхтоўкі. Аднолькавы ва ўсіх сертыфікаваных экскурсаводаў бэйдж, выкананы на беларускай мове, безумоўна, спрыяў бы ўспрыняццю нашай краіны турыстамі як нацыянальнай дэстынацыі, што вельмі важна для беларускай турыстычнай галіны, якая знаходзіцца на этапе развіцця і пошуку прыярытэтаў.

Просім прыняць да ўвагі праведзеную акцыю і ў тэрмін, адведзены законам (2 тыдні), даслаць афіцыйны адказ, ці магчыма ўсё ж унесці адпеведныя змены ў тэкст новага Палажэння.

У якасці прэцэдэнта нагадваем выпадак з праязднымі дакументамі ў сталіцы Рэспублікі Беларусь – горадзе Мінску, якія напачатку гэтага года былі надрукаваныя на рускай мове, але потым, згодна з патрабаваннямі грамадскасці, пераробленыя выключна па-беларуску (негледзячы на тое, што ў нашай краіне канстытуцыйна замацаваныя дзве мовы – беларуская і руская).

З вялікай павагай,

Рэдактар газеты “Турызм і адпачынак” і сайта TIO.BY                                                                                        

Лілія КОБЗІК”

У адказ рэдакцыя атрымала наступны ліст:

«Міністэрства спорту і турызму ў рамках сваёй кампетэнцыі разгледзела Ваш зварот ад 18.01.2012 г. № 9 і інфармуе.

У адпаведнасці з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь дзяржаўнымі мовамі ў нашай краіне з’яўляюцца беларуская і руская. Кіруючыся заканадаўствам Рэспублікі Беларусь, Мінспорт прадстаўляе спецыялістам самім абраць адну з дзяржаўных моў для афармлення бэджа.

Паколькі бэдж мае два бакі, адзін з якіх аформлены лацінскімі літарамі (для правядзення экскурсій пад пераклад для замежных грамадзян), прэтэндэнту самому прапануецца вызначыць, на якой мове будзе аформлены другі бок бэджа, зыходзячы з таго, з якімі групамі ён працуе, і з боку ўласнай самасвядомасці.

Такім чынам, праектам Пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь «Аб унясенні дапаўненняў і змяненняў у Пастанову Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 12 ліпеня 2007 г. № 895» пры запаўненні Заявы прадугледжана ўказанне мовы, на якой экскурсаводу ці гіду-перакладчыку афармляецца бэдж. Магчымасць выбару адной з дзяржаўных моў для афармлення бэджа прадугледжана праектам, падрыхтаваным Мінспортам яшчэ ў кастрычніку 2012 г., і кожны прэтэндэнт можа ёю скарыстацца.

Даведачна:

«У цяперашні час у рэспубліцы атэставана 1174 спецыяліста, у тым ліку 972 экскурсавода і 202 гіда-перакладчыка. Аднак толькі адзін прэтэндэнт – Грынь Васіль Васільевіч, 21 снежня 2012 года падаў дакументы з просьбай выдаць бэдж на беларускай і англійскай мовах. Адпаведна з загадам ад 22 снежня 2012 года № 100 ДУ «Нацыянальнае агенцтва па турызму» просьба экскурсавода была выканана».

Просім давесці дадзеную інфармацыю да вашых чытачоў.

Намеснік міністра

Ч.К. Шульга»

Па-першае, насамрэч, я вельмі ўдзячная Міністэрству, і асабіста Чэславу Шульге, а таксама кансультанту дэпартамента Марыне Масташовай за аператыўны і вычарпальны адказ. Па-другое, як на мой погляд, дык менавіта дзякуючы ўзнятаму намі вэрхалу, высветліўся нейкі ганебны і крыўдны факт: аказваецца, толькі адзін беларускі экскурсавод – вядомы ў турыстычных колах Васіль Грынь, чыя «самасвядомасць» сапраўды не выклікае пытанняў, – мае сёння бэдж на мове тытульнай нацыі!

Не ведаю, можа, большасці на гэта і напляваць, але я асабіста ўспрымаю ўсё, што адбываецца, як своеасабліваю маленькую трагедыю. Нават у нашай газеце, якая арыентуецца ў першую чаргу на моцна дэнацыяналізаваны мясцовы турбізнес, мы выкарыстоўваем беларускую мову ў значна большай ступені.

У прынцыпе, і я хачу гэта падкрэсліць, тут няма каго вінаваціць, апроч сябе. Міністэрства мае рацыю: хочаце мець дакумент па-беларуску – падавайце заяву і... вуаля! Іншая справа, што ў чыноўнікаў быў шанс зрабіць просты, моцны і цалкам бяспечны крок. Аўтаматычна ўніфікаваць моўнае пытанне на карысць пакрыўджанай беларускай. Бо гаворка ж у дадзеным выпадку ішла аб дробязным, але знакавым моманце – візітнай картцы экскурсавода ў момант працы з нашымі гасцямі, шукаючымі на Беларусі ў першую чаргу нацыянальны каларыт.

Мяне крыху здзівіў у адказе аргумент, што «прэтэндэнту самому прапануецца вызначыць, на якой мове будзе аформлены другі бок бэджа, зыходзячы... з боку ўласнай самасвядомасці». Можаце мяне ўкрыжаваць, альбо, як сёння сумна жартуюць, расстраляць за шавінізм, але я не разумею, як можа чалавек з небеларускай самасвядомасцю быць сапраўдным беларускім экскурсаводам! Каго мы баімся пакрыўдзіць? Прабачце, рускамоўных? Дык мы ўсе «рускамоўныя»! Пад заслонай Канстытуцыі атрымалася нейкая суцэльная бязглуздзіца. Ніхто ж нікому не замінае размаўляць дома, на экскурсіі, на працы – хоць дзе – на той мове, на якой зручна і неабходна – на рускай, беларускай, англійскай, хоць кітайскай! Але адмова атрымаць бэдж на беларускай, на мой погляд, не мае пад сабой ніякіх нармальных, цвярозых, лагічных падстаў. Прабачце, але у Канстытуцыі, на якую спасылаецца міністэрства, нічога не сказана наконт таго, што няшчасны бэджык беларускага гіда павінен быць выкананы на дзвюх дзяржаўных мовах. Таксама няма там пункту адносна мовы, якая ўжываецца на праязных дакументах грамадскага транспарту альбо на шыльдзе нашай галоўнай гарадской «брамы» – чыгуначнага вакзала. Але і там, і там – толькі беларуская. Прычына простая – усё гэта – візіткі краіны, першае, з чым сутыкаюцца нашы госці, то бок, за ўжываннем нацыянальнай мовы тут маем, акрамя пашаны свайго, цвярозы разлік.

Што датычыцца «роўнасці» і “справядлівасці”... А адзін беларускі бэджык на тысячу рускіх – гэта, па-вашаму, роўнасць? Гэта справядлівасць? Але зноў жа мяркую – міністэрства сваю пазіцыю акрэсліла, ухіліўшыся, праўда, ад грамадзянскага выбару, але ж... Далейшае залежыць только ад сумлення саміх экскурсаводаў – «русскоязычных», беларускамоўных... Наша журналісцкая праца – гэта ў першую чаргу інфармацыя, таму мы будзем раз-пораз сачыць, як размяркоўваюцца «пазіцыі» паміж беларускімі і рускімі бэджамі. Канешне, паважанае спадарства, можна, як кажуць, не парыцца – няма ў прынцыпе вялікай розніцы, якая будзе мова на маленькай паперцы, што заўсёды боўтаецца на ланцужку на шыі беларускага гіда. Беларуская мова на Беларусі – гэта ж такая дробязь. Проста нішто. Няма аб чым і гаварыць...