Падарожжы – гэта заўсёды рамантыка і непаўторныя адчуванн, пiша «
Нясвіж і яго паркі: тут сустракаліся, кахалі, здраджвалі…
Хоць Барбара, прывід якой нібыта з’яўляецца ў палацы, сама ніколі ў ім не была (ён быў збудаваны пасля яе смерці), з Нясвіжскім палацам Радзівілаў звязана не адна гісторыя кахання: рамантычная, трагічная, жарсная… Тут сустракаліся, кахаліся, нараджалі дзяцей, здраджвалі… Гэта мо цяжка цяпер уявіць у тлумных, поўных турыстамі калідорах палаца, аднак варта падняцца на валы, прайсціся ля халодных каменных сцен або заглыбіцца ў паркі. З часоў Радзівілаў тут засталося не так шмат дрэў, аднак дух стагоддзяў няпроста выкараніць.
Зямля пад паркавымі ліпамі і ля строгіх халодных сцен памятае гісторыі Радзівіла Сіроткі, Рыбанькі і Уршулі, пане Каханку…
Гісторыю кахання апісаў у сваім дыярыюшы Рыбанька: «Я руку ёй пацалаваў i ад таго моманту кахаць страшна пачаў, i розныя дыскурсы мелi мы прамiж сабою. Пайшлi мы на абед, я не дужа еў, насычаў сябе толькi мiлай асобаю князёўны». Яго ж жонка, Францішка Уршуля, чакаючы мужа ў нясвіжскіх пакоях, пісала яму вершы:
Толькі ты з’ехаў, пісалася лёгка,
З часам цяжэйшым рабілася пёрка.
Сёння я ледзьве руку падымаю,
Ды не пісаць не магу, бо кахаю.
Будслаў — мястэчка фэсту
Будслаў у час фэсту — месца натхнення, любові і надзеі. Гэта магчымасць атрымаць сілы ад размовы з Богам, а таксама натхніцца светлымі тварамі людзей.
Рознаўзроставыя пары трымаюцца за рукі, дзеці цешацца цукровым пеўнікам і сямейным адпачынкам, моладзь знаёміцца, размаўляе, дзеліцца ўражаннямі ад пілігрымак і даезду. У час працэсіі са свечкамі вакол плошчы перад касцёлам перастае адчуваецца падзел на канфесіі — усе мы людзі, блізкія і родныя ў гэтым свеце.
Цяпер фэст перанеслі на першую пятніцу-суботу ліпеня, і гэта спрасціла многім даезд. У Будславе ўмацоўваецца любоў і вера ў чалавека. Нават металашукальнікі таму не шкодзяць.
Да таго ж з мінулага года ў касцёле адбываецца малітва за мужоў і жонак, што адзначаюць 25- ці 50-гадовы юбілей законнага жыцця і шлюбу. І гэта выглядае на адну з самых рамантычных беларускіх традыцый.
Каралеўскі Гродна і Нёман
Што ўжо тут казаць: Гродна — найрамантычнейшае места Беларусі, якому болей за іншыя гарады пашчасціла захаваць свой дух. Хтосьці цэніць брукоўку старых вуліц, хтосьці — рамантыку караскання на Замкавую гару ў пошуках рэльефа з гербам Рэчы Паспалітай або месца для пікніка, нехта — «песню і славу» нашай зямлі: Нёман у час сутоння ды світанку.
Мінск — рамантыка мегаполіса
У Мінску жыве пятая частка насельніцтва Беларусі.
Кажуць, у мегаполісах рамантыкі мала, але прыгажосць у вачах таго, хто глядзіць, натхненне — у душы таго, хто марыць. Кожнае акно за жалюзі і фіранкамі, кожная цаглінка ў сцяне старога горада расказвае сваю гісторыю.
Колькі пакаленняў моладзі шпацыравала па гэтым праспекце яшчэ ў тыя часы, калі ён і не быў праспектам? Навюткі вакзал, месца растанняў і сустрэч, самае рамантычнае месца на свеце. Стогадовыя трамвайныя маршруты. Новая-старая Рэвалюцыйная-Койданаўская, такая прыгожая ў сваёй заснежанасці. Пяцісотгадовыя замкавыя валы. І вечная Свіслач, якая цякла да нас і будзе цячы тут шмат тысячагоддзяў пасля. Усё гэта — плошчы, вуліцы, дамы, паркі — цяперашнія і ўжо неіснуючыя, захаваныя ў фотапамяці і пад асфальтам — усе яны нашы, пакуль мы іх любім.
Полацк — подых тысячагоддзяў
Полацк — горад-загадка, горад-лабірынт, горад-сімвал. Для свайго натхнення кожны знойдзе ў ім свае сэнсы. Да полацкай рамантыкі не так проста дакапацца — гісторыя прайшлася па горадзе асфальтавым катком…
У Полацка ёсць свой бард — Уладзімір Арлоў. Дзякуючы яго праніклівым, замілаваным расподведам Полацк бачыцца нечым неверагодным — местам лёхаў, прывідаў, духаў і таямніц, местам традыцый і пачаткаў. Горадам адноўленых святынь і жывой паўнаводнай Дзвіны-вуліцы.
Сапраўды, горад жыве, пакуль мы яго любім.
Браславы
Ад адных толькі назваў гэтых азёр перахоплівае дух: Недрава, Струста, Снуды, Войса, Бужа, Неспіш… Нібыта, мы ў часах Герадота. Ледавіковыя рэльефы ды валуны, вёскі, курганы, гарадзішчы, нават найбуйнейшы беларускі рамантычны парк «Бельмонт» з лістаўніцамі, туямі, канадскімі таполямі… На вадзе — рэдкія птушкі і дагістарычныя выспы. Пазычыўшы човен, можна «адкрыць» некалькі з іх.
На некаторых азёрах забаронена выкарыстанне маторных лодак, каб спрыяць захаванню экасістэмы… Ідэальны адпачынак у цішыні і яднанні з прыродай.
Шагалаўскі Віцебск
Марк Шагал — сусветны сімвал Віцебска, Марк Шагал і Бэла — адзін з сусветных сімвалаў кахання.
Да сустрэчы з Бэлай у яго былі іншыя закаханасці: Ніна з Лёзна і некалькі пацалункаў; Анюта і чатыры гады сціплых заляцанняў («рашыўся за гэты час… толькі разок пацалаваць яе, дакладней, адказаць на яе пацалунак неяк вечарам перад каліткай, і як на грэх пасля гэтага ў яе запрышчавіў твар»); гімназістка Вольга са скуластым курносым тварыкам, якая марыла пра вечнае каханне… «Вечары, што адгаралі адзін за адным над маёй галавой, складаліся ў гады, і адно за адным памірала, толькі нарадзіўшыся сярод віцебскіх частаколаў, чарговае каханне».
І нарэшце, гуляючы з чарговай дзяўчынай, Марк сустрэў Яе: «Як быццам мы даўным-даўно знаёмыя і яна ведае пра мяне ўсё: маё дзяцінства, маё цяперашняе жыццё і што са мной будзе… І я зразумеў: гэта мая жонка. На бледным твары ззяюць вочы. Вялікія, пукатыя, чорныя! Гэта мае вочы, мая душа… Я ўвайшоў у новы дом, і ён стаў маім назаўсёды…»
У сваіх вобразах мастак ставіў Віцебск на адзін ровень з Парыжам, і я дзіўлюся, чаму сюды яшчэ не едуць закаханыя з усяго свету.
Крэйдавыя кар’еры на Ваўкавышчыне
Тыя, хто бачыць іх на фота, сцвярджаюць, што фота праўленыя ў фаташопе. Хто даязджае і бачыць кар’еры жыўцом — кажа, што гэта фантастыка. Вада неверагоднага блакіту вабіць сюды ўсё болей людзей. Але і кар’еры дастаткова вялікія, каб знайсці зацішны беражок і палюбавацца на хараство прыродна-чалавечага сумеснага стварэння.
Толькі лепей не купацца, калі няма запасу вады на адмыванне крэйды ад цела.
Ваўкавыскім кар’ерам мяркуюць надаць статус гідралагічных заказнікаў, гэта значыць, берагі будуць больш прыстасаваныя для адпачынку, а смецця, спадзяемся, паменее.
Залессе Агінскага
Сюды, у «Паўночныя Афіны», у пачатку ХІХ стагоддзя вярнуўся з эміграцыі кампазітар-князь Міхал Клеафас Агінскі. Сюды ж ён прывёз і маладую жонку-італьянку. Развітаўшыся з Радзімай, якая ўжо была незваротна страчаная, князь накіраваў усю сваю энергію на музыку, сям’ю ды распрацоўку «прысядзібнага ўчастку». Быў пабудаваны мураваны палацык, альтанкі, капліца, закладзены новы парк… На радасць сям’і, у Залессі (а былых Дзербах) быў такі сабе заапарк: паводле звестак, медзведзяня было найлепшым сябрам маленькай Амеліі — дачкі Міхала Клеафаса і Марыі. Сама Марыя пісала ў Італію: «Залессе — цудоўны куток. Вакол снег і маразы, але мы амаль не заўважаем іх — значыць, праўда, што шчасце можна знайсці паўсюль, калі сэрца адкрытае і кахае».
У Залессі можна гуляць па паркавых сцяжынках, сядзець пры ставе ці любавацца ранняй вясной на цуд з Чырвонай кнігі — жоўтыя першацветы, якія тут паўсюль.
Край свіцязянак
Русалкі — прыкмета ледзь не кожных возера-рэчкі, дый у кожнай мясцовасці знаходзіцца той, хто іх на ўласныя вочы бачыў. Таму свіцязянкі — не выбітная з’ява. Аднак ёсць штосьці ў гэтым возеры, што натхняла паэтаў ХІХ ст., натхняе і цяпер. Міцкевічу цікава было б даведацца, што Свіцязь мае амаль ідэальна круглую форму і ўнікальную флору — тут можна пабачыць бела-ружовую кветку лабеліі Дортмана, палушнікавыя лугі і нават яванскі тэтрадзініум — водарасць, якая нейкім неверагодным шляхам трапіла сюды з выспаў Інданезіі.
Улетку берагі Свіцязі поўныя людзей, хоць вада застаецца вельмі чыстай. Памарыць у цішыні тут можна хіба ўначы, калі, канечне, не баяцца свіцязянак, вадзянікоў ды іншых абарыгенаў.
Калі пад’язджаеш начною парою
І станеш да возера тварам, —
Мігцяць зоркі ў небе, мігцяць пад табою
Мігціць там і месяцаў пара.
А насамрэч любое месца можа стаць рамантычным і натхняльным. Важна, каб побач былі любімыя людзі і заняткі, тады і на душы светла ды лёгка.
Паўліна Купрысь