Падчас працы выкладчыкам гісторыі і філасофіі ў Баранавіцкім дзяржуніверсітэце Анатоль Трафімчык сабраў дзясяткі сведчанняў дзіўнага ўспрымання прадмету сваімі студэнтамі, паведамляе «.
Па словах Анатоля Трафімчыка, многія выказванні студэнтаў сабраныя ў пісьмовым выглядзе – «нават коскі з месца не зрушыў».
***
– Якіх беларускіх паўстанцаў вы ведаеце?
– Ну… Адзін з іх – Касцюшка Каліноўскі!
***
На пытанне «Якое званне было ў маршала Жукава?» – у працэсе здачы экзамена студэнты вельмі часта адказваюць: «Генерал». А адзін асаблівы «інтэлектуал» сказаў, што дакладна не памятае, але ў яго ёсць два варыянты: або генерал, або генералісімус.
***
– Хто напісаў паланез Агінскага?
– Такіх падрабязнасцей мы не ведаем.
***
Размова двух выкладчыкаў.
– А вы, акрамя гісторыі, і філасофію чытаеце?
– Так, а вы хіба не?
– Не, канечне. Я адно гісторыю. Філасофію чытаць – яе ж трэба разумець.
***
Фраза з кнігі аднаго з гэтых жа выкладчыкаў: «Мноства беларусаў жыло ў той час і цяпер».
***
«У стылі барока пабудаваны мірскі замак у Нясвіжы».
***
«Драўляне так называліся, бо жылі на дрэвах».
***
– Рагнеда пастрыглася ў манашкі.
– У якой манашкі?
***
«Лютаўская рэвалюцыя адбылася ў кастрычніку 1917 года».
***
– Какие потери Советского Союза в войне?
– 27 миллионов. Из них 12 – людских.
***
«Великий вклад в дело приближения великой победы над фашисткими захватчиками внесли дети. Хотя, согласно международной конвенции, дети до 15 лет не должны привлекаться к военным действиям, среди героев войны есть очень юные. Среди них: Коля Гойшик, Марат Казей, Павлик Морозов…»
***
– Тыл способствовал отступлению советских войск.
– ?
– То есть, если бы тыла не было, то не было бы и отступления.
– Логично.
***
«У 6-7 стагоддзі н. э. наступае жалезны век. Сярод носьбітаў вучоныя шукаюць карані сучаснага народа. Насельніцтва, якое жыло на Беларусі, з’яўляецца ад латышоў і літоўцаў».
***
«Мы ведаем, што ранней становішча сялян было вельмі хісткім. Сяляне поўнасцю знаходзіліся ў залежнасці ад пана і гэта вызывала вельмі бурную рэакцыю».
***
«Мужыцкая праўда» выдавалася на лацінскай мове, бо літаратурнай беларускай мовы просты люд тады не разумеў».
***
«З дапамогай «Нашай нівы» сяляне пазнавалі творы беларускіх пісьменнікаў. Творы іх гучалі па ўсёй Беларусі. Яны былі той самай «адтулінай» у жыцці сялян. Даходзіла нават да таго, што людзі па гэтай газеце вучыліся грамаце».
***
Адказ на пытанне «Знешняя і ўнутраная палітыка ВКЛ»:
«У часы Альгерда супрацьстаянне з Масквою было на карысць ВКЛ, аднак Альгерд маючы магчымасць зруйнаваць Маскву не робіць гэтага. У жніўні 1920 года войска польскае перайшло ў контрнаступленне. Чырвоная армія адыйшла да Мінска. Абодва бакі былі знясілены і ў кастрычніку 1920 года падпісалі мірны дагавор. Аднак на тэрыторыі ВКЛ успыхнулі 2 паўстанні:
1. Слуцкае паўстанне
2. Уварванне Булах-Булаховіча ў Мозырскім напрамку».
***
«Эканамічнае развіццё звязана з аддзяленнем рабства ад сельскай гаспадаркі».
***
«У сувязі з ёй (рэформай. – Аўт.) некалькая колькасць людзей была пераведзена ў Сібір».
***
«Партызанскім сувязным быў дзед Талаш. Паэтому вайну вялі падросткі».
***
«Многія творы беларускіх пісьменнікаў былі перакладзены на беларускую мову».
***
Сярод мастацкіх твораў студэнты называлі: Янка Купала – «Яна і Ян», Герцэн – «Белое и думы».
***
«Кірыла Тураўскі – Рускі Златавус».
***
– Почему отступали весь 1941 год до самой Москвы?
– Кто???
***
«Осенью 1941 года германская армия начала реализовывать план по захвату Москвы. Командовал этим Жуков».
***
«Немецко-фашистские захватчики использовали предприятие (мясокомбинат. – А. Т.) для удовлетворения солдат своей армии».
***
«Люди держали в руках палки и у них развивались мозги».
***
«Праз тэрыторыю Полацкага княства праходзіў шлях з ворагаў у грэкі».
***
«Бортніцтва – гэта збор мёду дзікіх жывотных».
***
– Что носил рыцарь при себе от дамы сердца?
– Трусы.
***
– Паўстанцы ўзбройваліся сякерамі.
– І як яны ў сувязі з гэтым называліся?
– Сякінеры!
***
«Горы-Горкая акадэмія».
Васіль Гальчанюк