Як паведамляе «
На семінар па тэме «Асаблівасці арганізацыі майстрамі народнай творчасці этнаграфічных куткоў ва ўстановах культуры» да нас завіталі кіраўнікі клубаў майстроў, супрацоўнікі ўстаноў культуры з дванаццаці раёнаў Мінскай вобласці, а таксама прадстаўнікі абласнога Цэнтра народнай творчасці.
Распачалася вандроўка па Чэрвеньшчыне з наведвання сусветна вядомага музея Станіслава Манюшкі ў пасёлку Азёрны — сённяшняга філіяла нашага раённага краязнаўчага музея. Без перабольшвання, ён – гонар нашага раёна. Найцікавейшую экскурсію правяла яго апякунка, навуковы супрацоўнік Ірына Серада.
Затым мы накіраваліся ў Кліноцкі сельскі Дом культуры (СДК), дзе наведалі этнаграфічны куток. Ён створаны тут не так даўно, але ўжо дастаткова напоўнены цікавымі экспанатамі. Пра іх гісторыю, прызначэнне ў даўнія часы распавяла дырэктар Кліноцкага сельскага Дома культуры Галіна Акуліч. Яна патлумачыла, што выстава карыстаецца папулярнасцю ў вяскоўцаў і дачнікаў усіх узростаў. Людзі з задавальненнем яе наведваюць. Размешчаны тут прадметы побыту, ручнікі, старадаўняе адзенне… Супрацоўнікі СДК аднавілі ткацкі станок і ўжо навучыліся ткаць.
Наступная адметнасць этнаграфічнага кутка ў Клінку – выстава лапцяў. Цікава было паслухаць, з чаго і як яны зроблены. У вёсцы і дагэтуль жывуць людзі, чые рукі памятаюць мудрагелістае майстэрства пляцення даўнейшага абутку.
Галіна Акуліч таксама запрасіла гасцей наведаць суседні пакой, прысвечаны вядомаму земляку, яе дзядзьку – мастаку, навукоўцу, спеваку, акцёру Пятру Карначу. Яна зазначыла, што гэта толькі пачатак. У планах – зрабіць годную экспазіцыю, бо чалавек гэты сапраўды варты і ўдзячнай памяці, і ўшанавання. Але госці былі прыемна здзіўлены і тым, што ўбачылі ў звычайным сельскім Доме культуры.
Пасля мы паехалі ў Іванічы, дзе на ганку мясцовага сельскага Дома фальклору (СДФ) нас сустрэлі з караваем дзве самыя маладыя ўдзельніцы фальклорнага калектыву «Вечарына». У фае была арганізавана выстава сучасных майстроў вышыўкі, а ў асноўнай зале размясціліся экспанаты міні-музея. Госці здзейснілі тут экскурс у гісторыю. А тычыўся ён паходжання палатна – з самага пачатку. Нам распавялі, як вырошчваюць лён і пра ўвесь далейшы працэс яго апрацоўкі. Прычым гэта было не толькі расказана, але і паказана. Усё суправаджалася адпаведнымі фальклорнымі песнямі.
Удзельнікам семінару спадабаліся таленавітыя рознаўзроставыя ўдзельніцы. Дарэчы, калектыў «Вечарыны» апошнім часам амаладзіўся. І ўсё ж, як зазначылі госці, іх асабліва ўразілі прадстаўнікі старэйшага пакалення, якія былі такімі жвавымі… Нават па ходу штосьці імправізавалі, апрача праграмы.
Карацей, тут было вельмі весела. І гэта – заслуга дырэктара Іваніцкага СДФ Аляксандры Гаўрыльчык і новай супрацоўніцы Ларысы Арэхавай. Мама апошняй спявала ў калектыве. А цяпер і Ларыса спявае тут – разам з сястрой і сваёй дачкой. Таксама рупіцца пра тое, каб папаўнялася экспазіцыя. Малайчына! З вялікім задавальненнем займаецца працай у СДФ. А значыць, перспектывы ў гэтай установы культуры добрыя…
Каб нашы госці не сумавалі падчас пераездаў і атрымалі як мага больш карыснай інфармацыі за абмежаваны час, у аўтобусе экскурсаводам працавала дырэктар Чэрвеньскага раённага краязнаўчага музея Алена Забаронак. Яна распавядала пра цікавыя факты з гісторыі Чэрвеньшчыны-Ігуменшчыны. А ў самім музеі правяла экскурсію. Затым галоўны захавальнік фондаў Галіна Кузьміна расказала пра збор і захоўванне экспанатаў, дакументацыю па рэгістрацыі, што вельмі цікавіла ўдзельнікаў семінару.
Апошняй кропкай нашага маршруту стаўся Горкаўскі СДФ, дзе таксама старанна рыхтаваліся да сустрэчы. Хочацца адзначыць дырэктара Таццяну Савонаву, акампаніятара Андрэя Каленіка, супрацоўніцу Ірыну Маркушэўскую, якая выступіла ў ролі экскурсавода і падрыхтавала цікавы аповед.
Тут за непрацяглы час змаглі аднавіць фактычна страчаны этнаграфічны куток, сабраць адметныя экспанаты. Супрацоўнікі Горкаўскага сельскага Дома фальклору таксама аднавілі ткацкі станок і вучаць ткаць маладых. Знайшлі жанчыну, якая паказвае асновы майстэрства. Пакуль гэта, зразумела, самыя простыя варыянты. Але пачатак працы ў гэтым накірунку пакладзены. І тут ёсць настрой на сур’ёзную работу. Яшчэ гасцей пазнаёмілі з мясцовымі майстрамі народнай творчасці – сям’ёй Тумусаў. Была арганізавана выстава работ сучасных вышывальшчыц.
Пры Горкаўскім СДФ працуе вакальны калектыў «Далінушка». Усіх удзельнікаў яго не было, але тым не менш некалькі песень самадзейныя артысты праспявалі. А затым паказалі работу гурткоў для школьнікаў. Адзін з іх займаецца вывучэннем мясцовых побытавых танцаў. Дзяўчаты прадэманстравалі «Горкаўскую польку» і «101». Госці былі проста ў захапленні, задавалі шмат пытанняў. Танцу «101», дарэчы, іх навучыла Таццяна Тумус. Атрымалася прыгожа, каларытна і весела!
Там жа, у Горкаўскім СДФ, падвялі вынікі абласнога семінару. Гаварылі пра актуальнае. А гэта не толькі наяўнасць, назапашванне экспанатаў у этнаграфічных кутках, але і клопат пра захаванасць рэчаў, іх рэгістрацыю. Бо яны, так бы мовіць, не ўпарадкаваны афіцыйна. Таму і шукаюцца шляхі, як гэта рабіць правільна, ва ўсіх раёнах Мінскай вобласці.
Вось збіраюць старадаўнія рэчы. Проста ладзяць з іх экспазіцыю, не рэгіструючы. А затым… Працуе чалавек ва ўстанове культуры – яны ёсць. А пасля сыходзіць з гэтай пасады – і экспанаты забірае. Атрымліваецца, што яны – асабістыя. А павінна ж быць афіцыйная рэгістрацыя, пад нумарамі.
Вырашылі спыніцца на двух варыянтах: альбо рэч перадаецца ў дар назаўсёды, альбо даецца на пэўны час – з умовай, што гаспадар яе пасля забярэ.
Праблемы ёсць, бо шмат каштоўных экспанатаў, бывае, проста знікаюць. Прадстаўнік абласнога Цэнтра народнай творчасці Ірына Смірнова, якая ўдзельнічала ў семінары, шмат гадоў працавала музейным работнікам, таму, як ніхто іншы, уяўляе каштоўнасць такіх экспанатаў. А каштоўныя яны сваімі старажытнасцю, унікальнасцю, дзесьці нават адзінкавасцю.
Між іншым, такія этнаграфічныя куткі ёсць і ў іншых нашых установах культуры. Першапачаткова мы хацелі яшчэ наведаць сельскія Дамы культуры ў Хутары, Любішына… Але не паспявалі па часе. Я размаўляла з калегамі з іншых раёнаў і высветліла, што па колькасці этнаграфічных куткоў мы з’яўляемся аднымі з першых у вобласці. І гэта таксама паказчык. Калі яны ёсць, значыць, работа ў гэтым накірунку вядзецца…
Прыемна, што гасцям у нас спадабалася. Яны зазначылі, што ўбачылі шмат цікавага і карыснага. Дзякую ўсім супрацоўнікам устаноў культуры, народным майстрам, якія прымалі ўдзельнікаў абласнога семінару, за адказнае стаўленне да працы, неабыякавасць і творчасць.
Святлана РАЗУМОЎСКАЯ
Фота Ларысы ШАЎЧЭНКА