<p>222 гады таму, 17 верасня 1794 года, каля Крупчыцкага каталіцкага манастыра (зараз в. Чыжэўшчына Жабінкаўскага раёна Брэсцкай вобласці), на поўдзень ад зліцця рэк Мухаўца і Трасцяніцы, сышліся больш за 16 тысяч салдат з абодвух бакоў.</p>
<p>Сёння ў культурным цэнтры «Грунтоўня» ў Брэсце сваю калекцыю знаходак прадставіў краязнаўца, жыхар Брэста Сяржук Грынь. Ён жа распавёў пра вядомыя і малавядомыя звесткі тых дзён. Эканаміст па адукацыі, але тэма, як падзяліўся, захапіла яго.</p>
<p>Па словах калекцыянера, рэчы знойдзены ў розны час рознымі людзьмі на Крупчыцкім полі ці каля яго. Гэта кавалкі ядраў гармат, кулі, пікі касянераў, нацельныя крыжыкі, медалькі, пярсцёнкі, гузікі, манеты, металічныя ўпрыгожванні для коней.</p>
<p>Суразмоўца не сцвярджае, што знаходкі належаць менавіта паўстанцам, але рэчы могуць быць сведкамі тых падзей. Некаторыя з'яўляюцца рэканструкцыяй.</p>
<p><span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Гэта наша гісторыя, да таго ж вельмі цікавая, <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> кажа Сяржук. <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Крупчыцкая бітва з'яўляецца ці не самай буйной падчас паўстання Тадэвуша Касцюшкі на тэрыторыі Беларусі. І мы мусім пра яе не забываць. Гэта падзея вартая ўвагі ўжо тым, што паўстанцы далі бой значна пераўзыходзячым сілам царскай (сувораўскай) арміі... Касцюшка <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> наш зямляк, нацыянальны герой Беларусі, Польшчы і ЗША. І нельга не памятаць пра гэта. </p>
<p>...Па сабраных звестках, напачатку восені 1794 года паўстанцкі атрад пад кіраўніцтвам генерала Караля Серакоўскага накіраваўся ў раён Крупчыцкага кляштара кармелітаў. Серакоўскі меў (па розных звестках) 4-5 тысяч чалавек і 26 гармат. Былі таксама апалчэнцы з-пад Брэст-Літоўска, Кобрына, Пружан, Бярозы і Слоніма. Але ўзброеныя яны былі, як правіла, толькі косамі (так называемыя касінеры), віламі ці сякерамі. Царскае войска пад камандаваннем Аляксандра Суворава мела каля 12 тысяч салдат і 39 гармат. 17 верасня паблізу Крупчыцкага кляштара разгарэўся бой. Усе поле было пакрыта целамі забітых. Манахі і жыхары навакольных вёсак падбіралі параненых...</p>
<p>Як адзначаюць гісторыкі, Брэстчына таго часу была арэнай моцнага ваеннага супрацьстаяння. Першае нацыянальна-вызваленчае паўстанне 1794 года было скіравана на змаганне за незалежнасць Рэчы Паспалітай. Але беларусы, і жыхары Брэста ў прыватнасці, як бачна, мелі да яго непасрэднае дачыненне. Больш таго, праявілі сябе гераічна і, натуральна, заслугоўваюць пашаны. </p>
<p>Сяржук Грынь лічыць усю калекцыю важнай і не выдзяляе адзін ці некалькі артэфактаў.</p>
<p><span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Вось калі б я знайшоў ці набыў нешта з аўтографам самога Тадэвуша Касцюшкі, вось тады б і выклікнуў: «Ах!» <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> жартаваў ён падчас размовы з прысутнымі. <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> А так усе рэчы таго часу для мяне вельмі важныя і цікавыя.</p>
<p>Падчас прэзентацыі дырэктар фонда «Фартыфікацыя Брэста» Андрэй Варабей разам з жонкай Аленай і сынам Іванам прадставілі шляхецкае адзенне часоў Тадэвуша Касцюшкі, расказалі пра яго адметнасці, сакрэты рэканструкцыі. Энтузіясты плануюць у кастрычніку ў абласным грамадска-культурным цэнтры правесці незвычайны баль. Яго гаспадары, а магчыма, і некаторыя ўдзельнікі будуць апранутыя ў стылізаваныя касцюмы той эпохі. Эпохі гераічнай і ўсё яшчэ мала вядомай. </p>
<p>Сяргей МОШЧЫК</p>
<p>Фота аўтара</p>
<p><a href="http://vb.by">vb.by</a></p>
<p>Сёння ў культурным цэнтры «Грунтоўня» ў Брэсце сваю калекцыю знаходак прадставіў краязнаўца, жыхар Брэста Сяржук Грынь. Ён жа распавёў пра вядомыя і малавядомыя звесткі тых дзён. Эканаміст па адукацыі, але тэма, як падзяліўся, захапіла яго.</p>
<p>Па словах калекцыянера, рэчы знойдзены ў розны час рознымі людзьмі на Крупчыцкім полі ці каля яго. Гэта кавалкі ядраў гармат, кулі, пікі касянераў, нацельныя крыжыкі, медалькі, пярсцёнкі, гузікі, манеты, металічныя ўпрыгожванні для коней.</p>
<p>Суразмоўца не сцвярджае, што знаходкі належаць менавіта паўстанцам, але рэчы могуць быць сведкамі тых падзей. Некаторыя з'яўляюцца рэканструкцыяй.</p>
<p><span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Гэта наша гісторыя, да таго ж вельмі цікавая, <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> кажа Сяржук. <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Крупчыцкая бітва з'яўляецца ці не самай буйной падчас паўстання Тадэвуша Касцюшкі на тэрыторыі Беларусі. І мы мусім пра яе не забываць. Гэта падзея вартая ўвагі ўжо тым, што паўстанцы далі бой значна пераўзыходзячым сілам царскай (сувораўскай) арміі... Касцюшка <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> наш зямляк, нацыянальны герой Беларусі, Польшчы і ЗША. І нельга не памятаць пра гэта. </p>
<p>...Па сабраных звестках, напачатку восені 1794 года паўстанцкі атрад пад кіраўніцтвам генерала Караля Серакоўскага накіраваўся ў раён Крупчыцкага кляштара кармелітаў. Серакоўскі меў (па розных звестках) 4-5 тысяч чалавек і 26 гармат. Былі таксама апалчэнцы з-пад Брэст-Літоўска, Кобрына, Пружан, Бярозы і Слоніма. Але ўзброеныя яны былі, як правіла, толькі косамі (так называемыя касінеры), віламі ці сякерамі. Царскае войска пад камандаваннем Аляксандра Суворава мела каля 12 тысяч салдат і 39 гармат. 17 верасня паблізу Крупчыцкага кляштара разгарэўся бой. Усе поле было пакрыта целамі забітых. Манахі і жыхары навакольных вёсак падбіралі параненых...</p>
<p>Як адзначаюць гісторыкі, Брэстчына таго часу была арэнай моцнага ваеннага супрацьстаяння. Першае нацыянальна-вызваленчае паўстанне 1794 года было скіравана на змаганне за незалежнасць Рэчы Паспалітай. Але беларусы, і жыхары Брэста ў прыватнасці, як бачна, мелі да яго непасрэднае дачыненне. Больш таго, праявілі сябе гераічна і, натуральна, заслугоўваюць пашаны. </p>
<p>Сяржук Грынь лічыць усю калекцыю важнай і не выдзяляе адзін ці некалькі артэфактаў.</p>
<p><span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> Вось калі б я знайшоў ці набыў нешта з аўтографам самога Тадэвуша Касцюшкі, вось тады б і выклікнуў: «Ах!» <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> жартаваў ён падчас размовы з прысутнымі. <span style="font-family: 'Trebuchet MS'; line-height: normal;">—</span> А так усе рэчы таго часу для мяне вельмі важныя і цікавыя.</p>
<p>Падчас прэзентацыі дырэктар фонда «Фартыфікацыя Брэста» Андрэй Варабей разам з жонкай Аленай і сынам Іванам прадставілі шляхецкае адзенне часоў Тадэвуша Касцюшкі, расказалі пра яго адметнасці, сакрэты рэканструкцыі. Энтузіясты плануюць у кастрычніку ў абласным грамадска-культурным цэнтры правесці незвычайны баль. Яго гаспадары, а магчыма, і некаторыя ўдзельнікі будуць апранутыя ў стылізаваныя касцюмы той эпохі. Эпохі гераічнай і ўсё яшчэ мала вядомай. </p>
<p>Сяргей МОШЧЫК</p>
<p>Фота аўтара</p>
<p><a href="http://vb.by">vb.by</a></p>